Το Xωριό μας
Τα Αγκουσελιανά είναι ορεινό χωριό του νομού Ρεθύμνης εντός των ορίων του δήμου Αγίου Βασιλείου. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ο πληθυσμός του χωριού ανέρχεται σε 213 κατοίκους.
Είναι χτισμένα σε μια μικρή πεδιάδα που ενώνεται με τον κάμπο της Κοξαρέ, 24 χλμ νοτιοδυτικά του Ρεθύμνου, σε υψόμετρο 350 μέτρων. Βόρεια του οικισμού βρίσκεται ο λόφος Κεφάλα, ενώ στα νότια βρίσκονται τα Ατσιπαδιανά Όρη.
Η κύρια εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. Εκκλησιαστικά αποτελεί ενορία που υπάγεται στην Α΄ Αρχιερατική περιφέρεια της Ιεράς Μητροπόλεως Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων.
Ιστορικά στοιχεία
Στην ευρύτερη περιοχή έχουν βρεθεί θραύσματα κεράτων που ανήκουν σε κερατοστεγείς τάφους καθώς και αγγεία χρονολογούμενα στην ελληνιστική και τη ρωμαϊκή εποχή. Σύμφωνα με μια εκδοχή, ο οικισμός, ο οποίος φαίνεται να δημιουργήθηκε επί Τουρκοκρατίας, έλαβε το όνομά του από κάτοικο που εγκαταστάθηκε στο χωριό από τον Κουσέ Ηρακλείου (Κουσελιανός – Αγκουσελιανός – Αγκουσελιανά). Σύµφωνα µε τα ελλιπή στοιχεία της απογραφής του 1834, οι μουσουλμάνοι αποτελούσαν τη συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού του χωριού (208 μουσουλμανικές οικογένειες έναντι 50 χριστιανικών). Το 1868, κατά την περίοδο της Κρητικής Επανάστασης του 1866 – 1869, τα Αγκουσελιανά αποτέλεσε βάση των οθωμανικών στρατευμάτων που επιχειρούσαν εναντίον των Ελλήνων επαναστατών που κατείχαν το νότιο τμήμα του νομού Ρεθύμνης.
To 1881 ο οικισμός υπαγόταν στο δήμο Λάμπης της επαρχίας Αγίου Βασιλείου και είχε 134 κατοίκους, ενώ το 1894, σύμφωνα με εκτίμηση του αξιωματικού του ελληνικού στρατού, Νικόστρατου Καλομενόπουλου, στο χωριό ζούσαν 30 ελληνικές οικογένειες.
Από τα Αγκουσελιανά καταγόταν ο οπλαρχηγός και μακεδονομάχος Στυλιανός Κλειδής (1870 – 1912). Κάτοικοι του χωριού συμμετείχαν ενεργά στις επαναστάσεις του νησιού από το 1866 και μετά, καθώς και στη μάχη της Κρήτης, ενώ αργότερα μερίμνησαν για την προστασία και τη φυγάδευση στρατιωτών των συμμαχικών δυνάμεων που είχαν αποκοπεί στο νησί.